مدل لباس مردانه

مد لباس مردانه زمستانه

فرهنگ لغت مد در قرن بيستم (Dictionaire de la mode au XXe siecle) در ويرايش ۱۹۹۶ خود آورده است كه ريشه واژه مد mode در زبان فرانسه كه معادل است با واژه fashion در زبان انگليسي، ريشه در واژه لاتين modus دارد كه در آن روزگاربا واژه manner (روش) در زبان انگليسي امروز و يا manie’re در زبان فرانسه امروز معادل بوده‌است.

واژه “مد” كه از زبان فرانسه وارد زبان فارسي شده‌ و كاربرد بسياري يافته معاني متعددي دارد كه از جمله آنها مي‌توان به روش (مثلاً روش استفاده از يك محصول يا روش طبخ يك غذا يا يك سبك زندگي و…)، جهت در قضاياي موجهه در منطق (مثل ضرورت و امكان و امتناع و…) و نيز سبك (style) پوشش و آرايش و رفتار اشاره كرد كه در اين بين همين معناي اخير است كه در زبان فارسي نيز بيشتر كاربرد دارد چنانكه در واژه آلامد (a la mode) به معناي مطابق با مد روز مشاهده مي‌شود. واژه‌ هايي نظير modelيا modeling در زبان انگليسي كه هم در حوزه مد و لباس و هم در حوزه‌هاي عام تر به كار مي‌رود از واژه مد در زبان فرانسه اتخاذ شده‌است.

هر چند در زبان انگليسي واژه fashion معنا و كاركرد همسان با mode در زبان فرانسه يا فارسي امروز را يافته‌است. مطابق با فرهنگ لغت ريشه شناسي زبان انگليسي (the Barnhart Dictionary of ethymology 1988) واژه fashion در زبان انگليسي، اصالتاً به واژه‌هاي لاتين همچون facio يا factio باز مي‌گردد كه به معناي انجام دادن كاري يا ساختن چيزي است. با اين همه واژه facon در زبان فرانسه قديم است كه ريشه و منشاء كاربرد معنايي جديدي براي fashion به معناي “سبك و روش پوشش و آرايش و رفتار به ويژه در سطوح و لايه‌هاي بالاي جامعه شده‌است.

واژه فشن و تداعي معني منفي ذهني
در واقع mode در زبان فرانسه و fashion در زبان انگليسي در حوزه بحث مقاله حاضر هم معنا هستند. هر چند كه در زبان فارسي امروز هر دو به طور جداگانه و گاه با معاني مختلف و يا دست كم با ارزشگذاري متفاوت به كار مي‌روند و مثلاً fashion غلظت معنايي بيشتري از mode مي‌يابد و از همين رو به هنگام كاربرد ممكن است حساسيت بيشتري نيز در مخاطب ايجاد نمايد، چنانكه هر كس بطور شهودي مي تواند دريابد كه مثلاً سخن گفتن از “فشن اسلامي” بار معنايي سنگين‌تري از”مد اسلامي” دارد و حساسيت بيشتري در مخاطب ايجاد مي‌كند.

در هر صورت آنچه كه اجمالاً امروزه و در حوزه مورد بحث اين مقاله از مد در فارسي يا mode در فرانسه و يا fashion و style در انگليسي (برغم تعدد حوزه معنايي، برخي ابهامات و نيز همپوشاني‌هاي معنايي و غيره) فهميده مي‌شود عبارتست از: روش روزآمد و مقبول پوشش و آرايش و سبك زندگي.

البته اين تنها شرحي لفظي و تعريفي ابتدايي و اجمالي است براي امكان شروع بحث و بررسي و ارائه تعريف‌هاي دقيق‌تر با حد و مرز مفهومي و مصداقي مشخص‌تر. تعريف اخير از مد و mode در فارسي و فرانسه و fashion و style در انگليسي به معناي سبك روزآمد و مقبول پوشش و آرايش و زندگي تا حدي عام و مطلق و خنثي به نظر مي‌رسد و بنابراين اگر چنين گستردگي معنايي را براي واژه‌هاي ياد شده در نظر بگيريم دشواري چنداني در الحاق قيودي نظير اسلامي، ايراني، دانشجويي، شهري، روستايي و امثال آنها پديد نخواهد آمد. چنانكه مد زنانه يا مد مردانه و بچه‌گانه يا مد دهه ۱۹۶۰ در آمريكا و مد دهه ۱۹۸۰ در فرانسه مفاهيمي قابل فهم مي‌باشند.

با اين همه مي‌توان گفت طي سال‌هاي اخير كاربرد فراوان و بعضاً افراطي و اغراق آميز واژه‌هاي mode و fashion در حوزه سبك‌هاي خاص پوشش و آرايش، نوعي محدوديت و انحصار معنايي براي اين واژه‌ها ايجاد كرده به گونه‌اي كه بر اساس اصل روانشناختي تداعي معاني(association of ideas) واژه‌هاي mode و fashion صرفاً پوشش و آرايش غربي را كه به سرعت در حال تغيير و در عين حال همراه با شكستن هنجارهاي ديني و اخلاقي‌است به ذهن متبادر مي‌سازد و دقيقاً همين انحصار نامعقول معنايي است كه مسلمانان را اولاً نسبت به پديده مد و فشن و ثانياً نسبت به كاربرد مفهوم مد يا فشن اسلامي حساس نموده‌است.